Grammar Point: Present Perfect – budowa i zastosowanie

Czas Present Perfect to jedna z tych konstrukcji gramatycznych w języku angielskim, która często spędza uczniom sen z powiek. Mamy bowiem do czynienia z czasem, który przedstawia jednocześnie sytuację z przeszłości i teraźniejszości, a na domiar złego nie ma jasnego tłumaczenia w naszym ojczystym języku.

Nie musimy jednak obawiać się tego czasu. Wbrew pozorom jest on niezwykle przydatny i łatwy w użyciu. Ten artykuł pozwoli Wam lepiej zrozumieć czas Present Perfect, jego konstrukcję, a także kluczową różnicę w porównaniu do czasu przeszłego prostego, czyli Past Simple.

Czas Present Perfect – o czym właściwie mówi?

Przechodząc od razu do rzeczy: czasu Present Perfect używamy, kiedy mówimy o sytuacji, która rozpoczęła bądź wydarzyła się w przeszłości i ma swoje skutki w teraźniejszości.

Brzmi zawile? Rozumiemy. Przedstawmy zatem kilka życiowych przykładów, do opowiedzenia których potrzebny nam będzie czas Present Perfect:

• Kiedy chcemy powiedzieć, jak długo mieszkamy w danym miejscu, np. I’ve lived in Wrocław for a year now (Mieszkam we Wrocławiu już od roku)
• Kiedy chcemy opisać czynności bądź stany, które jeszcze się nie zakończyły, np. I’ve had a lot of work this week (Mam sporo pracy w tym tygodniu)
• Kiedy mówimy o sytuacjach z przeszłości, których czas nie jest określony, np. There’s been an accident (Zdarzył się wypadek)
• Kiedy opowiadamy o swoich doświadczeniach, np. I’ve never been abroad (Nigdy nie byłam za granicą)

Wiele z tych przykładów na pierwszy rzut oka może wyglądać jak coś, co moglibyśmy opisać czasem Past Simple. Jest to naturalna reakcja, szczególnie w sytuacji, kiedy czas podobny do Present Perfect nie istnieje w języku ojczystym. O różnicach między tymi dwoma konstrukcjami będziemy mówić w dalszej części artykułu.

Present Perfect – struktura

Poznaliśmy już sytuacje, w których należy użyć czasu Present Perfect. Teraz przejdziemy do konstruowania zdań twierdzących, pytań i przeczeń.

Najważniejszymi dwoma elementami w przypadku tworzenia zdań w czasie Present Perfect są:

• have/has (w zależności od osoby)
• czasownik past participle, czyli trzecia forma czasownika

Jeśli chodzi o czasownik, tutaj musimy pamiętać o tym, które są regularne, a które nieregularne. W czasie Present Perfect czasowniki regularne będą miały swoją “zwyczajową” odmianę przeszłą, czyli z końcówką -d/-ed. Czasowniki nieregularne natomiast mają swoją własną formę, którą możemy odnaleźć w trzeciej kolumnie, np. eat – (ate) – eaten, go – (went) – gone. Tutaj musimy niestety polegać na swojej pamięci, choć istnieją grupy czasowników, które odmieniają się w podobny sposób, np. sing – sung, swim – swum.

Poza czasownikiem musimy również pamiętać o operatorze have. W zależności od osoby, będziemy stosowali tylko dwie formy, have bądź has. Przydadzą nam się one również w pytaniach i przeczeniach.

Spójrzmy na kilka przykładów zdań twierdzących w czasie Present Perfect:

• She has just eaten her breakfast. (Ona właśnie zjadła swoje śniadanie)
• So far, I have been to twelve countries. (Do tej pory byłam w dwunastu krajach)
• They have already seen this movie. (Oni już widzieli ten film)

Przeczenia w czasie Present Perfect tworzymy poprzez zaprzeczenie operatora have/has. Spójrzmy na przykłady:

• I haven’t seen him for ages! (Nie widziałam go od wieków)
• We haven’t watched any movies this week. (Nie widzieliśmy żadnego filmu w tym tygodniu)
• He hasn’t met you yet. (On Cię jeszcze nie poznał)

Pytania zaś tworzymy poprzez inwersję, czyli przełożenie operatora have/has na początek konstrukcji:

• Have you ever been to England? (Czy kiedykolwiek byłeś w Anglii?)
• Have they eaten already? (Czy oni w końcu zjedli?)
• Has she cleaned her room yet? (Czy ona już posprzątała swój pokój?)

Poza istotnymi elementami występującymi w tym czasie, z pewnością zauważyliście również obecność innych charakterystycznych słówek. W następnym paragrafie omówimy je ze szczegółami.

Present Perfect – najważniejsze wyrażenia

Jeśli nie jesteśmy pewni, czy dane zdanie ułożyć w czasie Present Perfect bądź Past Simple, szukajmy słów kluczowych, które podpowiedzą nam jak dana sytuacja układa się na osi czasu. Spójrzmy na najbardziej charakterystyczne słówka czasowe związane z Present Perfect.

For & Since

Zarówno for jak i since oznaczają “od jakiegoś czasu.” Istnieje jednak znacząca różnica pomiędzy tymi dwoma słówkami:

• For używamy, gdy mówimy o przedziale czasowym, np. I have lived here for two months. (Mieszkam tutaj od dwóch miesięcy)
• Since używamy, gdy odnosimy się do jednego punktu w czasie, np. I have lived here since I was born. (Mieszkam tutaj od kiedy się urodziłam)

Oba te wyrażenia wskazują nam na pewną “ciągłość” przeszłości z teraźniejszością, wobec czego możemy być pewni, że użyjemy tutaj Present Perfect.

Already, just, yet

W wielu kontekstach tych trzech słów będziemy używali, aby przekazać to samo bądź podobne znaczenie. Istotny jest jednak kontekst. W dosłownym tłumaczeniu just oznacza właśnie bądź tylko, already – już, natomiast yet – jeszcze. Spójrzmy na przykłady:

• I’ve just finished watching the series. (Właśnie skończyłam oglądać serial)
• She’s already cleaned her room. (Ona już posprzątała swój pokój)
• I haven’t visited my mom yet. (Nie odwiedziłam jeszcze swojej mamy)

Mówimy więc o sytuacjach, które dzieją się w “bliskiej” teraźniejszości, ale mogą się jeszcze zmienić (lub już/właśnie się wydarzyły).

Never & ever

Never have I ever – na pewno kojarzycie tę popularną grę. Tych dwóch słów będziemy używali do mówienia o doświadczeniach – czyli, że nie zrobiliśmy czegoś nigdy bądź kiedykolwiek.

• I have never seen a mountain this big. (Nigdy nie widziałam tak dużej góry)
• Have you ever eaten a cockroach? (Czy kiedykolwiek jadłeś karalucha?)

Istnieje również ciekawe wyrażenie Never, ever, którego możemy użyć w przypadku, kiedy nigdy, przenigdy nie chcemy czegoś robić. I will never ever stop learning English! 🙂

Present Perfect vs Past Simple

No dobrze – omówiliśmy już strukturę czasu Present Perfect, najważniejsze wyrażenia czasowe, a także sytuacje, w których używamy tej konstrukcji. Jednak wciąż w wielu przypadkach przypomina ona czas przeszły. Spójrzmy na podobne zdania, jednak napisane w różnych czasach:

Past Simple	Present Perfect
Is the movie already off Netflix? Oh no, I didn’t watch it!	I haven’t seen this movie yet, but I’ve heard it’s good!
I ate cereal for breakfast yesterday.	I haven’t eaten my breakfast yet.
She cleaned her room two hours ago.	She has just cleaned her room.

 

Zwróćmy uwagę, że wszystkie sytuacje omawiane w czasie Past Simple rozpoczęły się i zakończyły w przeszłości (np. Zjadłam wczoraj płatki na śniadanie). Nie mają one żadnego wpływu na teraźniejszość, ani też nie mogą być kontynuowane w przyszłości. Z kolei sytuacje w czasie Present Perfect odnoszą się do przeszłości, ale mają wpływ na teraźniejszość bądź przyszłość (np. Nie widziałam jeszcze tego filmu, ale słyszałam, że jest dobry – w kontekście że jeszcze go mogę zobaczyć i prawdopodobnie to zrobię).

Present Perfect – perfekcyjnie!

Mamy nadzieję, że ten artykuł przybliżył Wam znaczenie, zastosowanie i konstrukcję czasu Present Perfect. Jak widzimy, możemy go używać znacznie częściej, niż czasu przeszłego, dlatego zachęcamy do przełamania bariery i włączania go jak najczęściej do swoich wypowiedzi! 🙂